FAQ

• 

• Corossie

  

  Corrosieschade wordt in de Westerse wereld doorgaans geschat op circa 4% van het Bruto Nationaal Product. Veel organisaties houden zich bezig met de materiaal technische aspecten rondom dit probleem, zoals corrosiepreventie door juiste materiaalcombinaties, door deklaagtechnieken, door beïnvloeding van het elektrochemische circuit etc. Op onze website treft u algemene kennis aangaande corrosie, enkele oppervlaktebehandelingsmethoden en materiaal technische aspecten. Vooral de mogelijkheden van Roestvast Staal worden belicht. Dit materiaal kan weliswaar ook corrosieverschijnselen vertonen, maar bij deskundig ontwerp, professionele oppervlaktebehandeling en normaal gebruik door alle partijen in de productieketen kan een hoge duurzaamheid en dus gunstige Life Cycle Cost bereikt worden.
  
  
  
  

  Mogelijke corrosiekosten zijn:

  • het gecorrodeerde metaal, dat verloren is gegaan

  • het gecorrodeerde metaal plus bewerkingen die eraan zijn uitgevoerd

  • het opknappen van de gecorrodeerde metalen voorwerpen

  • afkeur en vervanging van metalen voorwerpen

  • vermindering van het esthetisch uiterlijk van de producten
    
    

  
  Maar ook gevolgschade als: 

  • bedrijfsstoringen door machinestilstand

  • verloren manuren

  • verontreiniging van producten

  • het aanbrengen van beschermlagen of het nemen van andere corrosie bestrijdende maatregelen
    
    

  
  Ook educatieve kosten worden wel eens meegewogen:

  • corrosie onderricht

  • voorlichting

   
  
  Corrosie en bescherming van roestvast staal

  Het roestvast zijn van roestvaste staalsoorten wordt verkregen door een bepaald chroomgehalte (vanaf 12%). De corrosiebescherming wordt gevormd door de uiterst dunne en doorzichtige, maar geheel gesloten oxidefilm, die zich op het staal vormt aan de lucht. De oxidefilm of passiveringslaag, die de corrosievastheid veroorzaakt, is niet altijd aanwezig. Heeft men het RVS namelijk mechanisch bewerkt of chemisch gebeitst, dan is de oxidelaag gedeeltelijk of geheel verdwenen en het duurt dan enige tijd voordat deze zich spontaan weer heeft hersteld. In die soms zeer korte tussentijd is het RVS niet roestvast. De passiviteit kan echter alleen bereikt worden op metallisch blank RVS. Wanneer een vervuiling het RVS bedekt en dus van de lucht afsluit, kan zich op die plaats geen passieve toestand instellen.
  
  

  De voornaamste factoren die van invloed zijn op de corrosie van roestvast staal zijn:

  • De samenstelling van het roestvast staal en van de oxidehuid: gehalte aan chroom, nikkel, molybdeen en andere legeringselementen. Voor roestvast staal versnellen een hoger gehalte aan chroom en bijvoorbeeld ook molybdeen de vorming van de passieve laag. Met een chemische oppervlaktebehandeling als beitsen of elektrolytisch polijsten wordt het chroomgehalte in de oppervlaktelaag verhoogd, waardoor de oxidehuid meer corrosiebescherming biedt.

  • De structuur, het type: zie RVS typen

  • Het milieu: binnen, buiten, kans op vervuiling, invloed van zee en industrie zie RVS toepassingen.

  • Vervuiling: Allerlei verontreinigingen op het oppervlak van metalen kunnen corrosie veroorzaken, waarbij voor RVS speciaal ijzerdeeltjes, vuil en organische verontreinigingen worden genoemd. Op de plaats van ijzervervuiling, beschermt de oxidefilm niet meer en ontstaat plaatselijke, dus meestal putvormige corrosie. Oorzaken van ijzervervuiling zijn: aan het materiaal of in de buurt slijpen, vijlen, sporen van gereedschappen, werkbanken, opslag en transport (spoor). Ook direct contact bij verplaatsing met een vorkheftruck kan de corrosiebestendigheid negatief beïnvloeden. Vervuilingen met organische bestanddelen nemen de zuurstof weg en maken daardoor de passiviteit ongedaan. Overeenkomstig dient wanneer kunststof of leer, maar ook hout of touw, langdurig in een vochtige omgeving met RVS in aanraking is, de beluchting te worden hersteld. Corrosieve vervuilingen zijn ook dikke oxidelagen en corrosieproducten als een gloeihuid, walshuid, smeedhuid, giethuid, aanloopkleuren en lasverkleuringen.

  • Ruwheid van het oppervlak: Op een ruw oppervlak kunnen zich agressieve stoffen vasthechten en corrosie teweegbrengen. De maximale weerstand tegen corrosie wordt dan ook verkregen op een glad gepolijst en schoon oppervlak.

  Voor de corrosiebescherming van roestvast staal is het dus belangrijk een passieve oxidehuid te vormen en het oppervlak tijdig te reinigen van roest en andere verontreinigingen. Deze vervuilingen zijn mechanisch te verwijderen middels slijpen, borstelen, polijsten, trommelen of stralen of chemisch met beitsen en passiveren of met elektrolytisch polijsten.

  
  
  Slijpen, borstelen en polijsten

  Bij de productie van RVS en RVS constructies ontstaan onder andere een gloeihuid, walshuid en lasverkleuringen op het roestvast staal. Door en bij het gebruik van roestvast stalen constructies kunnen zich allerlei vervuilingen afzetten op het oppervlak. Omdat deze vervuilingen van de oorspronkelijke samenstelling de corrosieweerstand negatief beïnvloeden, worden ze vaak mechanisch verwijderd. Hiermee kan de materiaal technische toestand verbeterd worden. Met deze mechanische reinigingsmethoden is het tevens mogelijk lokale verontreinigingen te verwijderen. Daarnaast zijn er een aantal verontreinigingen die zich wel mechanisch laten verwijderen, maar chemisch niet, nauwelijks of slechts moeizaam.
  Door een polijstbehandeling kan het oppervlak gladder worden gemaakt. Hierdoor wordt niet alleen de corrosieweerstand verhoogd, maar wordt het oppervlak ook makkelijker en effectiever te reinigen en krijgt het een beter uiterlijk.

   

  Stralen

  Stralen, beter gritstralen of korrelstralen, wordt uitgevoerd met straalmiddelen die niet schadelijk zijn voor het roestvast staal. Staalgrit of koperslak worden daarom niet gebruikt. Straalmiddelen die wel toepassing vinden zijn: roestvast staalgrit, glasparels of keramische parels. Voor al deze straalmiddelen geldt dat het gehalte ijzeroxide erin niet hoger mag zijn dan 0,1 gewichtsprocent. Soms wordt, omdat men niet anders kan, toch met staal gestraald. Na het stralen en voordat roestvorming optreedt dient de staalvervuiling (ijzer) dan chemisch verwijderd te worden om het roestvast staal te passiveren. 

  Bij het parelstralen met glas of keramische parels worden vrijwel volmaakt ronde bolletjes gebruikt, die in diverse diameters worden geleverd. Belangrijk is dat de parels bij het stralen zo weinig mogelijk breken. Deze ‘break down rate’ wordt zowel bepaald door de kwaliteit van de parels als door de straalmethode. Keramische parels versplinteren veel minder snel dan glasparels en resulteren daardoor in een lagere ruwheid. Vooral lasnaden worden vaak droog met parels gestraald. Er wordt bij het parelstralen zeer weinig materiaal afgenomen en er ontstaat een fraai satijnglanzend oppervlak. 

   

  Beitsen en passiveren van RVS 

  Het beitsen van roestvast staal in min of meer verdunde zuren of zuurmengsels heeft tot doel het verwijderen van de tijdens warmtebehandelingen ontstane oxiden (gloeihuid, walshuid, smeedhuid, aanloopkleuren). Dit kan ook mechanisch door stralen of slijpen, maar vooral voor grotere vlakken of voorwerpen wordt aan beitsen meestal de voorkeur gegeven. In de Verenigde Staten hanteert men het onderscheid tussen ‘descaling’, waarbij dikke gloei- en walshuid verwijderd worden, en ‘acid cleaning’ (zuurreiniging), waarbij het RVS zelf niet wordt aangetast. Zuurreiniging is van groot belang als RVS in een constructiebedrijf besmet is geraakt met koolstofstaal, bijvoorbeeld slijpsel of lasspetters. 

   

  RVS Toepassingen

  Tijdens de zoektocht naar optimaal materiaal om geweerlopen uit te vervaardigen kwam men in 1912 in Engeland op een samenstelling die allerlei andere voordelen bood, naast slijtvastheid, glij-eigenschappen en hittebestendigheid. De ontwikkelde legering met hoog chroomgehalte vond dus snel toepassing buiten de wapenindustrie. Het gebruik van roestvast staal heeft later, vooral vanaf de opbouwjaren na de Tweede Wereldoorlog, een grote vlucht genomen. In eerste instantie vond het vooral in de chemische industrie brede toepassing, maar tegenwoordig is ondanks de enorme groei van deze toepassing dit nog maar een klein aandeel (eenvijfde) van het totale verbruik. Veel gebruiksartikelen en constructies worden tegenwoordig ook in RVS uitgevoerd.
  Uiteraard vormen de Verenigde Staten een enorm deel van de wereldmarkt. Het belastingregime stimuleert in dit land echter niet een duurzame investeringsafweging. Nieuwbouw van installaties moet men afschrijven over de levensduur, terwijl onderhoud ten volle op de fiscale winst van het lopende jaar mag drukken. De Life Cycle Cost voordelen van het zeer duurzame RVS worden in deze grote markt dus sterk getemperd door fiscale overwegingen. De groei van de totale RVS-markt zou waarschijnlijk nog groter zijn zonder deze verstoring.

  Enkele voordelen van RVS worden hier opgesomd:
  
  Corrosieweerstand:
  Uiteraard de meest voor de hand liggende eigenschap is de corrosieweerstand. De hoger gelegeerde typen RVS kunnen ook in veel zure en basische milieus nog een grote duurzaamheid vertonen.
  Hittebestendigheid:
  Legeringen met veel chroom en nikkel kunnen ook bij hoge temperaturen hun sterkte behouden.
  Hygiëne:
  RVS geeft een ongunstige ondergrond voor micro-organismen, en is bovendien goed reinigbaar. Door de oppervlaktegesteldheid verder te modificeren (extra glad maken door (elektrochemisch) polijsten, kan een verdere verbetering bereikt worden. (zie ook toepassingen/voedingsmiddelenindustrie).
  Uiterlijk:
  RVS geeft een moderne, degelijke uitstraling, die dankzij de goede afspoeleigenschappen ook lang intact blijft.
  Verwerkbaarheid:
  Dankzij moderne staalbewerkingstechnieken kan RVS goed geknipt, gelast, vervormd, gefreesd en geconstrueerd worden.
  Bestendigheid temperatuurschommelingen:
  De austenitische structuur (zie onder) van de 300-serie RVS maakt hem goed bestand tegen grote temperatuurverschillen, van heet tot ver beneden het vriespunt.
  Lange termijn waardebehoud:
  Bezien in een Life Cycle Cost benadering is RVS vaak een kostengunstige optie.
  
  Roestvast staal wordt ondermeer toegepast in de volgende industrieën:

  voedings- en genotmiddelen conserven chemische producten farmaceutica papier en textiel kunststoffen en zuivel de bouw van kernreactoren de carrosserie en wagonbouw raket straalmotoren bouwbeslag dakbedekking ramen en kozijnen gordijngevels cryogene apparatuur

  transportmiddelen scheepsbouw ziekenhuisinrichtingen keukenapparatuur huishoudelijke artikelen kookgerei bevestigingsartikelen chirurgische apparaten prothesen sanitaire installaties eetgerei appendages wasserij-installaties bij de fabricage van frisdranken en bier onderdelen van spuitpistolen en nog vele andere.

  Roestvast staal is ondanks zijn hogere prijs tegenwoordig economisch te gebruiken in verband met de lage onderhoudskosten. Roestvast staal wordt in tegenstelling tot veel andere technische materialen in het algemeen blank gebruikt, dus zonder deklaag, omdat de passiviteit alleen kan worden bereikt op metallisch blank RVS toch komt het coaten van RVS incidenteel voor, bijvoorbeeld als temperatuurschommelingen van leidingsystemen (wisselende vloeistoftemperatuur) tot een te hoge condensbelasting onder isolatie zou leiden, of als het materiaal afgeschermd moet worden tegen inwerking van chloriden. Het is in dit soort gevallen echter meestal de vraag of grondig reinigen middels beitsen niet een meer duurzame oplossing biedt dan een coating, temeer RVS slechts moeizaam te coaten is vanwege de lage hechtingseigenschappen.  

  
  Voor meer informatie, neem contact met ons op.

• Microbieel geïnduceerde corrosie (MIC)

  

  Microbieel geïnduceerde corrosie (MIC) in leidingsystemen en procesinstallaties.

  
  Micro-organismen vormen een steeds groter probleem in koelunits en proceswaterinstallaties. MIC is een bekend fenomeen in verschillende industrieën waarbij metaal (op zijn minst tijdelijk) in contact is geweest met niet steriel water.
  
  Niet alleen kan infectie van producten problemen veroorzaken maar ook kunnen biofilms de warmteoverdracht nadelig beïnvloeden. Zelfs kunnen deze organismen gehele systemen dicht laten slibben en ook ernstige corrosie veroorzaken. Een voorbeeld van bacteriën die gemakkelijk corrosie initiëren zijn sulfaat reducerende bacteriën (SRB’s) die zich als een slijmerige biofilm hechten op het oppervlak en uiteindelijk sulfaat omzetten in zwavelzuur. Dit betreft een sterk reducerend zuur waar RVS niet tegen bestand is en waardoor ernstige corrosie kan ontstaan.
  
  Andere voorbeelden van MIC-gerelateerde organismen zijn:
  • SFB – slijmvormende bacteriën
  • APB – zuur-producerende bacteriën
  • IO/IRB – ijzer-oxiderende en reducerende bacteriën
  • SOB – zwavel – oxiderende bacteriën
  • MnO – mangaan – oxiderende bacteriën
  
  En diverse andere MIC-gerelateerde microbiële groepen zoals nitraat-reducerende bacteriën.
  
  

  Voorbeeldfoto’s van pitting veroorzaakt door MIC.
  
  Micro-organismen versnellen corrosie met factor 100, in 40% van de corrosiegevallen is MIC betrokken en in 15% is MIC de directe oorzaak van corrosie.

  

  Kan microbieel geïnduceerde corrosie (MIC) ook op treden in warmtewisselaars en leiding-systemen van roestvast staal. Daar kan zonder meer bevestigend op geantwoord worden. Sterker nog, het kan binnen no time leiden tot lekkages. 

  
  Een oplossing bij MIC zou het verwijderen van de biofilm met bijv. biociden kunnen zijn en het verder tegengaan van een nieuwe biofilm d.m.v. het intermitterend doseren van biocides zoals natriumhypochloriet, perazijnzuur of het plaatsen van een UV-unit  in combinatie met een filterunit.
  Bij eventuele vervanging is het veel beter om te kiezen voor een beter corrosiebestendig materiaal zoals elektrolytisch gepolijst RVS, 254 SMO of titanium grade 2. Ook (super-) duplex is in dit geval geschikt. Toch zal met het gebruik van dergelijke hoogwaardige typen roestvast staal toch regelmatig een biocide moeten toevoegen om een mogelijke afzetting van een biofilm te voorkomen anders kan het alsnog misgaan.
  Omdat de eerste verschijnselen van MIC vaak zichtbaar zijn in het lasgebied van de leidingen is het zondermeer noodzakelijk om na aanleg het systeem te beitsen en passiveren, de relatief “zwakke” plekken (de heat-affected zones) worden daarmee opgeheven.

   

  MIC diagnose
  Hoe herken je MIC; aanwezigheid van biofilm, “rotte eieren” lucht en pitting.

  
  Het vaststellen van MIC gaat om het verzamelen van de juiste gegevens. MIC is het gevolg van een complex aantal interacties tussen micro-organismen, de omgeving en het materiaal. Een diagnose moet zorgvuldig worden gedocumenteerd op een ‘case-by-case’ basis door gebruik te maken van:
  • MIC-gerelateerde materiële ‘failure’ analyses
  • Chemische analyses
  • Microbiologische analyses

  
  De kans op een foutieve interpretatie is groter wanneer een van bovenstaande analyses niet wordt meegenomen. Bij Derustit combineren wij alle beschikbare tools om een zo’n uitgebreid (allesomvattend) onderzoek uit te kunnen voeren.

  
  Derustit Group kan bij vermoedens van MIC een monster nemen van de aanwezige biofilm, deze wordt dan geanalyseerd op DNA profielen van de aanwezige bacteriën, op deze wijze is vast te stellen om welke bacteriën het gaat.
  Voor analyses op DNA-niveau maken we gebruik van kwantitatieve polymerase-kettingreactie technologie (q-PCR). Daarmee kunnen we voor verschillende corrosie-relevante micro-organismen de corrosieve activiteit vaststellen en kwantificeren. Via samenwerking met onze partners hebben we toegang tot de nieuwste technologiën, die naast een breder vooral ook een specifieker inzicht geeft in de MIC-populatie en activiteit daarvan.
  De belangrijkste voordelen van deze moleculaire technieken zijn:
  • Snelheid: Uren in plaats van dagen bij kweekmethoden;
  • A-selectief: In de analyse worden alle organismen meegenomen. Er bestaat geen selectiedruk op organismen die niet kweekbaar zijn of weggeconcurreerd worden door andere organismen;
  • Zeer goed bruikbaar voor organismen die (alleen) onder extreme condities (hoge/ lage temperatuur; hoge druk) kunnen of willen groeien en veelal niet kweekbaar zijn.

  
  Analyses worden op basis van de Nace standard TM0212-2012 Detection, Testing, and Evaluation of Microbiologically Influenced Corrosion on Internal Surfaces of Pipelines uitgevoerd.

  
  Op basis van de verkregen informatie kan Derustit een procedure opstellen voor het verwijderen van de biofilm en de aanwezige bacteriën, het endoscopisch onderzoeken en het beitsen en passiveren van de leidingen.

   

  Voor meer informatie neem > contact op.

• Hygiëne

  

  RVS geeft een ongunstige ondergrond voor micro-organismen, en is bovendien goed reinigbaar. Door de oppervlaktegesteldheid verder te modificeren, extra glad maken door elektrolytisch polijsten, kan een verdere verbetering bereikt worden. Het elektrolytisch polijsten van RVS onderdelen t.b.v. van de voedingsmiddelenindustrie wordt sterk aanbevolen door de EHEDG (European Hygienic Engineering Design Group) www.ehedg.nl/

  

• Reinigen roestvast staal

  

  Corrosie en bescherming van roestvast staal.
  
  

  Het roestvast zijn van roestvaste staalsoorten wordt verkregen door een bepaald chroomgehalte (vanaf 12%). De corrosiebescherming wordt gevormd door de uiterst dunne en doorzichtige, maar geheel gesloten oxidefilm, die zich op het staal vormt aan de lucht. De oxidefilm of passiveringslaag, die de corrosievastheid veroorzaakt, is niet altijd aanwezig. Heeft men het RVS namelijk mechanisch bewerkt of chemisch gebeitst, dan is de oxidelaag gedeeltelijk of geheel verdwenen en het duurt dan enige tijd voordat deze zich spontaan weer heeft hersteld. In die soms zeer korte tussentijd is het RVS niet roestvast. De passiviteit kan echter alleen bereikt worden op metallisch blank RVS. Wanneer een vervuiling het RVS bedekt en dus van de lucht afsluit, kan zich op die plaats geen passieve toestandinstellen. De voornaamste factoren die van invloed zijn op de corrosie van roestvast staal zijn:

   

  • De samenstelling van het roestvast staal en van de oxidehuid: gehalte aan chroom, nikkel, molybdeen en andere legeringselementen. Voor roestvast staal versnellen een hoger gehalte aan chroom en bijvoorbeeld ook molybdeen de vorming van de passieve laag. Met een chemische oppervlaktebehandeling als beitsen of elektrolytisch polijsten wordt het chroomgehalte in de oppervlaktelaag verhoogd, waardoor de oxidehuid meer corrosiebescherming biedt.

  • De structuur, het toegepaste RVS type.

  • Het milieu: binnen, buiten, kans op vervuiling, invloed van zee en industrie.

  • Vervuiling: Allerlei verontreinigingen op het oppervlak van metalen kunnen corrosie veroorzaken, waarbij voor RVS speciaal ijzerdeeltjes, vuil en organische verontreinigingen worden genoemd. Op de plaats van ijzervervuiling, beschermt de oxidefilm niet meer en ontstaat plaatselijke, dus meestal putvormige corrosie. Oorzaken van ijzervervuiling zijn: aan het materiaal of in de buurt slijpen, vijlen, sporen van gereedschappen, werkbanken, opslag en transport (spoor). Ook direct contact bij verplaatsing met een vorkheftruck kan de corrosiebestendigheid negatief beïnvloeden. Vervuilingen met organische bestanddelen nemen de zuurstof weg en maken daardoor de passiviteit ongedaan. Overeenkomstig dient wanneer kunststof of leer, maar ook hout of touw, langdurig in een vochtige omgeving met RVS in aanraking is, de beluchting te worden hersteld. Corrosieve vervuilingen zijn ook dikke oxidelagen en corrosieproducten als een gloeihuid, walshuid, smeedhuid, giethuid, aanloopkleuren en lasverkleuringen. 

  • Ruwheid van het oppervlak: Op een ruw oppervlak kunnen zich agressieve stoffen vasthechten en corrosie teweegbrengen. De maximale weerstand tegen corrosie wordt dan ook verkregen op een glad gepolijst en schoon oppervlak. Voor de corrosiebescherming van roestvast staal is het dus belangrijk een passieve oxidehuid te vormen en het oppervlak tijdig te reinigen van roest en andere verontreinigingen. Deze vervuilingen zijn mechanisch te verwijderen middels slijpen, borstelen, polijsten, trommelen of stralen of chemisch met beitsen en passiveren of met elektrolytisch polijsten.

  Door een polijstbehandeling kan het oppervlak gladder worden gemaakt. Hierdoor wordt niet alleen de corrosieweerstand verhoogd, maar wordt het oppervlak ook makkelijker en effectiever te reinigen en krijgt het een beter uiterlijk. 

   

  Stralen

  Bij het parelstralen met glas of keramische parels worden vrijwel volmaakt ronde bolletjes gebruikt, die in diverse diameters worden geleverd. Belangrijk is dat de parels bij het stralen zo weinig mogelijk breken. Deze ‘break down rate’ wordt zowel bepaald door de kwaliteit van de parels als door de straalmethode. Keramische parels versplinteren veel minder snel dan glasparels en resulteren daardoor in een lagere ruwheid. Vooral lasnaden worden vaak droog met parels gestraald. Er wordt bij het parelstralen zeer weinig materiaal afgenomen en er ontstaat een fraai satijnglanzend oppervlak.

   

  Beitsen en passiveren van RVS 

  Om een gelijkmatige inwerking van beitszuren mogelijk te maken moeten vetten en andere verontreinigingen voorafgaand aan het beitsen door een geschikte reinigingsmethode worden verwijderd. Voor het ontvetten wordt veelal een alkalisch reinigingsmiddel gebruikt.
  Er zijn vele recepten voor beitsmiddelen, maar slechts enkele worden breed toegepast. Deze zijn gebaseerd op zwavelzuur, salpeterzuur, zoutzuur en/of waterstoffluoride (fluorwaterstofzuur). De volgende beitsmiddelen worden in het Vademecum Oppervlaktetechnieken genoemd:

  Slijpen, borstelen en polijsten

  • beitsmiddelen op basis van salpeterzuur en fluorwaterstofzuur (meest gebruikt)

  • beitsmiddelen op basis van zwavelzuur

  • beitsmiddelen op basis van zoutzuur (hierbij wordt ijzer(III)chloride gevormd: gevaar voor putcorrosie!)

  • beitsmiddelen op basis van ijzer(III)sulfaat (veel gebruikt bij de fabricage van roestvaste staalplaat)

   
  Bij de productie van RVS en RVS constructies ontstaan onder andere een gloeihuid, walshuid en lasverkleuringen op het roestvast staal. Door en bij het gebruik van roestvast stalen constructies kunnen zich allerlei vervuilingen afzetten op het oppervlak. Omdat deze vervuilingen van de oorspronkelijke samenstelling de corrosieweerstand negatief beïnvloeden, worden ze vaak mechanisch verwijderd. Hiermee kan de materiaaltechnische toestand verbeterd worden. Met deze mechanische reinigingsmethoden is het tevens mogelijk lokale verontreinigingen te verwijderen. Daarnaast zijn er een aantal verontreinigingen die zich wel mechanisch laten verwijderen, maar chemisch niet, nauwelijks of slechts moeizaam.

   

  Stralen, beter gritstralen of korrelstralen, wordt uitgevoerd met straalmiddelen die niet schadelijk zijn voor het roestvast staal. Staalgrit of koperslak worden daarom niet gebruikt. Straalmiddelen die wel toepassing vinden zijn: roestvast staalgrit, glasparels of keramische parels. Voor al deze straalmiddelen geldt dat het gehalte ijzeroxide erin niet hoger mag zijn dan 0,1 gewichtsprocent. Soms wordt, omdat men niet anders kan, toch met staal gestraald. Na het stralen en voordat roestvorming optreedt dient de staalvervuiling (ijzer) dan chemisch verwijderd te worden om het roestvast staal te passiveren.

   

  Het beitsen van roestvast staal in min of meer verdunde zuren of zuurmengsels heeft tot doel het verwijderen van de tijdens warmtebehandelingen ontstane oxiden (gloeihuid, walshuid, smeedhuid, aanloopkleuren). Dit kan ook mechanisch door stralen of slijpen, maar vooral voor grotere vlakken of voorwerpen wordt aan beitsen meestal de voorkeur gegeven. In de Verenigde Staten hanteert men het onderscheid tussen ‘descaling’, waarbij dikke gloei- en walshuid verwijderd worden, en ‘acid cleaning’ (zuurreiniging), waarbij het RVS zelf niet wordt aangetast. Zuurreiniging is van groot belang als RVS in een constructiebedrijf besmet is geraakt met koolstofstaal, bijvoorbeeld slijpsel of lasspetters.

  Bij de juiste keuze van het type beitsmiddel is het roestvaste staalsoort van belang. Hierbij gaat het niet alleen om het type kristalrooster (zie voor kristalstructuren RVS typen), maar ook om het gehalte van de verschillende legeringselementen. Elk roestvast staalsoort kan anders reageren per beitsmiddel; waar het ene middel effectief werkt, kan het bij een ander type roestvast staal te agressief zijn. 

  Bij het beitsen van RVS met een austenitisch kristalrooster moet onderscheid worden gemaakt tussen gegloeid, gesmeed of gegoten RVS enerzijds en de gevoeliger typen anderzijds. Gevoeliger typen zijn bijvoorbeeld de sneldraaikwaliteiten (‘free machining’ bijvoorbeeld type 303) en de dispersiegeharde typen, zoals ‘maraging stainless steel’. Ferritisch en martensitisch RVS zijn ook relatief gevoelig voor beitszuren en kunnen alleen met beleid worden gebeitst, waardoor beitsen van ferritisch en martensitisch RVS niet altijd is toegestaan. Vooral geharde martensitische roestvaste stalen en maraging RVS mogen in kritische toepassingen (als luchtvaart) alleen mechanisch worden gereinigd.

  Als beitsmethoden worden onderscheiden het dompelbeitsen in een bad, elektrolytisch polijstbeitsen in een bad, trommelbeitsen, circuleren van beitsmiddel, sproeibeitsen met een spuitlans en tenslotte het handmatig beitsen door aanbrengen van een beitspasta. Op de foto ziet u een RVS onderdeel dat met een beitspasta ingesmeerd is.

   

  Indien mogelijk wordt het materiaal bij voorkeur gebeitst middels dompelen. Tijdens dompelbeitsen krijgt het bad gaandeweg een steeds groter gehalte driewaardig ijzer. Oude beitsvloeistoffen kunnen dan etsend op het metaal inwerken, met als gevolg een ongelijkmatige aantasting en putvorming. Het toelaatbare ijzergehalte hangt af van de badsamenstelling, badtemperatuur, beitsduur en de toestand van het metaaloppervlak. Vaak wordt gewerkt met een maximum ijzergehalte van 2 – 5 gewichtsprocent, dus 15 à 40 gram per liter. Soms worden inhibitoren (beitsremmers) toegevoegd, die de inwerking op het grondmateriaal verminderen. De ondergrond wordt zo minder ruw, en de kans op putcorrosie wordt verminderd. Ook na goed spoelen en passiveren levert beitsen in een bad met te hoog ijzergehalte een minder goede corrosiebestendigheid op dan in een goed gecontroleerd bad. Het strekt dus tot aanbeveling om beitsen van RVS door een deskundige en professionele firma te laten uitvoeren.

  Door het beitsen of verspanen is de passieve chroomoxidehuid van het RVS verdwenen. Deze uiterst dunne laag (een tienduizendste millimeter) herstelt zichzelf in enkele minuten of dagen. Door middel van chemisch passiveren kan de oxidehuid snel en gecontroleerd hersteld worden. Met waterstofperoxide wordt een uitstekende passivering bereikt. Passiveren kan echter ook in een bad verdund salpeterzuur (een oxiderend zuur), waarmee tevens de sporen van ijzer en andere metalen verwijderd worden. Dikwijls is deze eindreiniging zelfs belangrijker dan de herpassivering. Voor de chemische apparatenbouw worden goede resultaten geboekt met chemisch passiveren in 50% salpeterzuur bij 50 graden Celsius gedurende een half uur.
  
  

  Bovenstaande tekst is ontleend aan het Vademecum Oppervlaktetechnieken (2002) en de VOM-uitgave Oppervlaktebehandelingen van roestvast staal (1986). Deze boeken zijn te bestellen bij de VOM.

• 

• 

• 

• 

•